Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie

[su_row][su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

Biżuteria patriotyczno-narodowa w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego nie osiągnęła jeszcze tego stopnia powszechności i popularności, tak charakterystycznego dla późniejszego okresu powstań narodowych. Nie wykształcił się też określony typ biżuterii narodowej, jakim dla powstania 1830/1831 r. był pierścień z Orłem i Pogonią, dla okresu manifestacji patriotycznych 1861 r. obrączka żałobna z symboliką pięciu poległych, a dla powstania 1863 r. tarcza trójdzielna z herbami Polski, Litwy i Rusi. W okresie tym najbardziej popularna była biżuteria patriotyczna typu okolicznościowego, wykonywana dla upamiętnienia postaci księcia Józefa Poniatowskiego.

Dramatyczna śmierć Józefa Poniatowskiego w dniu 19 października 1813 r. symbolizowała koniec nadziei na niepodległość u boku armii napoleońskiej. Postać księcia Józefa stała się symbolem chwały polskiego oręża, żołnierskiego honoru i umiłowania ojczyzny. Legenda jego śmierci została utrwalona i spopularyzowana w literaturze, poezji okolicznościowej, grafice, malarstwie, a także w biżuterii patriotycznej i różnego rodzaju pamiątkach.

Patriotyczny kult księcia Józefa rozpowszechnił się od chwili jego śmierci poprzez sprowadzenie zwłok do Warszawy w dniu 9 września 1814 r., przewiezienie ich do Krakowa i złożenie na Wawelu w lipcu 1817 r. Każda z tych uroczystości była okazją do utrwalenia jej w biżuterii i pamiątkach. Pomysłowość w ich wykonywaniu była nieograniczona. Tabakierki, fajki, filiżanki, talerze, zegary, makatki, chusty, a nawet łyżeczki dekorowane były wizerunkami bohatera lub pełnymi dramatyzmu scenami jego śmierci. Wśród pamiątek nie zabrakło również biżuterii patriotycznej. Broszki, spinki, szpilki, a zwłaszcza pierścienie utrwalały narodową legendę.

Pierwsze pierścienie z wizerunkiem wodza, malowanym na szkle lub kości, wykonywane były jeszcze za życia bohatera. Pierścienie te, dzisiaj już prawie unikalne, rozdawane były przez księcia Józefa przyjaciołom i żołnierzom w dowód sympatii lub w formie nagrody. Tragiczna śmierć wodza wyzwoliła społeczną potrzebę spopularyzowania narodowej legendy. Powstała cała seria pierścieni z wizerunkami księcia w formie miniaturowych medalionów, z napisami okolicznościowymi lub legendarnymi słowami wypowiedzianymi przez bohatera przed utonięciem w Elsterze:

„Bóg mi powierzył honor Polaków, Jemu go tylko oddam”. Maurycy Mochnacki pisze, że trójkolorowe obrączki i żelazne pierścienie z wizerunkami księcia noszono w Królestwie jeszcze przed decyzją o utworzeniu armii polskiej.

Pierścienie występują w różnych odmianach kompozycyjnych, co świadczy o stopniu ich popularności. Według tradycji pierścienie żelazne, ze złotym medalionikiem i złotą wkładką wewnątrz obrączki, wykonane były z podków konia, na którym książę Józef wskoczył do Elstery. Pierścienie te, szczególnie popularne w Warszawie, wykonywali dwaj znani medalierzy, Gotfryd Majnert, a potem jego syn Józef. Medalioniki umieszczane na oku pierścieni wzorowane były również na medalach Augusta Caunois, Antoniego Wappensteina, Karola E. Baerenda, wiedeńskiego sztycharza Johna.

Inną popularną odmianą pierścieni były egzemplarze bez wizerunku bohatera, tylko z napisem na tarczy: „Xsiąże Józef Poniatowski”. Na obrączce najczęściej powtarzał się napis: „Żył dla Ojczyzny umarł dla sławy 19 paźd(ziernika) 1813”. Napisy te na różnych egzemplarzach ulegają pewnym modyfikacjom stylistycznym, różnią się zastosowanymi skrótami, ale oddają te same treści. Pewną odmianą w tej serii były pierścienie mosiężne z monogramem „X.J.P.” umieszczonym na owalnej tarczy, po bokach rozdzielona data „1813”. Mniej popularne były pierścienie, które według tradycji narodowej wykonane były z szabli księcia Józefa. Są to pierścienie stalowe ze złotą tarczą, na której znajdują się Orzeł i Pogoń na emaliowanym tle; na obrączce od wewnątrz srebrna wkładka z napisem: „Pierścionek z szabli Józefa X. Poniatowskiego 1813”.

Z postacią księcia Józefa łączy się również pierścień pamiątkowy wykonany dla upamiętnienia przewiezienia jego zwłok do Warszawy i złożenia ich w podziemiach kościoła Św. Krzyża. Jest to pierścień żelazny z ruchomym, złotym medalionikiem, na którym umieszczony jest wizerunek bohatera i napis: „J.X. Poniatowski W[odz] N[aczelny] W[ojska] P[olskiego] M[arszałek] P[aństwa] F[rancuskiego]”. Na odwrocie medalionika napis: „Straż Zwłok ów Wodza”, po bokach data: „R. 1814”. Pierścień ten nosiła specjalna kompania weteranów, pod dowództwem gen. Michała Sokolnickiego, która pełniła honorową straż nad trumną w czasie podróży i uroczystości żałobnych.

[/su_column] [su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

Wymienione typy pierścieni powstały na fali patriotycznego uniesienia bezpośrednio po śmierci księcia Poniatowskiego, wiele jednak z zachowanych egzemplarzy było powielanych z okazji kolejnych uroczystości rocznicowych, tak popularnych w okresie niewoli. Okolicznościowy charakter miały również pierścienie wykonane dla upamiętnienia powrotu wojska polskiego po abdykacji Napoleona. W dniu 7 lipca 1814 r. oddziały przeprawiły się przez Ren i zmierzały w kierunku Polski. Powracające wojska ojczyzna powitała pamiątkowymi pierścieniami, które stanowią jakby symboliczne zamknięcie epoki napoleońskiej.

W okresie Królestwa Polskiego dość popularne były pierścienie wykonywane na zamówienie dla osób zasłużonych sprawie narodowej. Pierścień taki otrzymała Klementyna z Tańskich Hoffmanowa od Towarzystwa Dobroczynności Patriotycznej Warszawianek, pośmiertnie Tadeusz Czacki za zasługi na polu oświaty, Leonard Chodźko za upowszechnianie historii i kultury narodowej. Uczniowie gimnazjum im. Marii Magdaleny w Poznaniu ufundowali w 1827 r. pierścień z wizerunkami Tadeusza Kościuszki, Józefa Poniatowskiego i Napoleona dla profesora historii i literatury Józefa Muczkowskiego. Rząd pruski, który już wówczas nie tolerował patriotycznych gestów, za przyjęcie tego daru pozbawił profesora prawa wykonywania zawodu nauczycielskiego. Pierścienie prywatne były świadectwem społecznego hołdu dla osób zasłużonych ojczyźnie.

Pisząc o pamiątkach patriotycznych z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego nie można pominąć pierścieni jako symboli i znaków rozpoznawczych dla licznie powstających młodzieżowych organizacji spiskowych. Ideowy program tajnych związków patriotycznych zawarty był w symbolice i hasłach programowych wyrytych na pierścieniach. Były to: miłość ojczyzny, braterstwo, krzewienie cnót moralnych.

Członkowie założonego w 1814 r. Towarzystwa Prawdziwych Polaków nosili pierścień z białego metalu z amarantową emalią, na której wyryto pięć punktów oznaczających pięć kardynalnych zasad Towarzystwa, na obrączce od wewnątrz – trzy punkty i litery „P.P” – Prawdziwi Polacy. Z Towarzystwem Filaretów łączy się pierścień żelazny, od wewnątrz wyłożony złotem, na którym wyryty był napis: „Przyjaźń zasłudze”. Pierścień taki, w imieniu Filaretów, wręczył Tomaszowi Zanowi Adam Mickiewicz. Inny tajny związek studentów wileńskich, zwany Plemię Sarmatów, posiadał swój znak rozpoznawczy w postaci obrączki z literami „M. O.” – Miłość Ojczyzny. Członkowie Towarzystwa Zgodnych Braci nosili pierścień stalowy, ośmiokątny, z wyobrażeniem Oka Opatrzności i napisem od wewnątrz: „Nic mnie ustraszyć nie zdoła, gdy bliźni o pomoc woła”. Znakiem przynależności do Związku Polskiego, zwanego potocznie Polonią Berlińską, była dębowa obrączka z wyrytymi inicjałami „Z.P. – W.O.”, co oznaczało Związek Polski i hasło programowe Wolność Ojczyzny. Z organizacjami spiskowymi wiążą się też pewnie rozmaite pierścienie zawierające trudną do określenia symbolikę, np. wieńce, serca, usta, ptaki, wagi, gałązki, czasem bliżej nieokreślone daty. Członkowie młodzieżowych organizacji spiskowych demonstrowali również swoją patriotyczną postawę w sposobie ubierania się. Wtedy to już zaczęto nosić czamary, konfederatki, na kamizelkach guziki z wizerunkami Kościuszki, na mundurach czarne, lakierowane guziki z kotwicą.

Pierścienie będące znakami tajnych stowarzyszeń są dzisiaj unikalne, znane prawie wyłącznie z literatury. Zasięg ich popularności był ograniczony. Nosili je tylko stowarzyszeni, których działalność, represjonowana przez władze, kończyła się zesłaniem i pozbawieniem symbolu patriotycznej przynależności.

Dość osobliwym przykładem biżuterii narodowej okresu Królestwa były pierścienie i bransolety wykonane dla uczczenia Aleksandra I, z którego osobą wiązano pewne nadzieje na niepodległość ojczyzny. Pierścienie te występują w paru odmianach kompozycyjnych. Część z nich noszona była za życia cesarza, inne wykonano dla upamiętnienia jego śmierci. W Warszawie popularny był komplet biżuterii żałobnej wykonanej na śmierć Aleksandra I. Była to szeroka, czarna bransoleta i obrączka z białym napisem: „Notre Ange est au ciel” (nasz anioł jest w niebie).

[/su_column][/su_row]

[su_row][su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

13. Pierścień ze złotą owalną tarczą, na której grawerowany napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Na zewnętrznym obwodzie obrączki napis: „Żył dla ojczyzny umarł dla sławy 19 Paź. 1813”. od wewnątrz obrączka wyłożona złotą blaszką z napisem: „Bóg mi powierzył honor Polaków Jemu go tylko oddam”.
Żelazo, złoto, 25 mm, tarcza 7×19 mm. MHW 17203. Zakup 1970.
Według informacji uzyskanych od właściciela pierścień ten stanowił pamiątkę rodzinną. Należał do Tomasza Chodowieckiego, majora 7 pułku piechoty liniowej w powstaniu listopadowym. Ten typ pierścienia był szczególnie popularny wśród wojskowych jako tzw. obrączka żelaznej cnoty. W czasie powstania stanowił znak sprzysiężenia i hasło do walki.
Bibl.: Jaworski, s. 36, poz. 28, inne odmiany pierścieni s. 32-38; Bigoszewska, „Kolekcjoner Polski” nr 7 z czerwca 1973.  

14. Pierścień z kolistą, srebrną tarczą, na której grawerowany napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Na zewnętrznym obwodzie obrączki: „Żył dla ojczyzny zmarł dla sławy 19 paź. 1813”, od wewnątrz obrączka wyłożona mosiężną blaszką z napisem: „Bóg mi powierzył honor Polaków Jemu go tylko oddam”.

Żelazo, srebro, mosiądz, 24 mm, tarcza 12 mm. MHW 116/Ph.

15. Pierścień ze złotą owalną tarczą, na której grawerowany napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Na zewnętrznym obwodzie obrączki wyryty w żelazie napis: „Żył dla ojczyzny zmarł dla sławy 19 paź. [1]813”.
Żelazo, tarcza złota, 23 mm, tarcza 11×9 mm. MHW In/Ph.

16. Pierścień z ośmiokątną tarczą, na której napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Na zewnętrznym obwodzie obrączki napis: „Żył dla Ojczyzny zmarł dla sławy 19 paź. [1]813”. Żelazo, 25 mm, tarcza 6×12 mm.
MHW 232/Ph.

17. Pierścień ze złotą owalną tarczą, na której napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Od wewnątrz obrączka ze złotą wkładką z napisem: „Żył dla sławy umarł dla ojczyzny 16 października 1813”.
Żelazo, tarcza i wkładka złote, 21mm, tarcza 6×18 mm. MHW 193/Ph.
Występuje tu błędna data śmierci, 16 zamiast 19 października, oraz pewna modyfikacja w napisie na obrączce.

18. Pierścień ze złotą owalną tarczą, na której napis: „Xiąże / Józef / Poniatowski”. Obrączka gładka, bez napisów. Żelazo, złoto, 18 mm, tarcza 12×8 mm.
MHW 197/Ph.
Poz. 13-18 są to najbardziej popularne pierścienie, wykonywane według tradycji z podków konia księcia Józefa Poniatowskiego.

19. Broszka z miniaturowym portretem księcia Józefa Poniatowskiego, wokół otok z różnych kamieni szlachetnych, oprawnych w złoto. Wizerunek księcia w popiersiu, zodkrytą głową, w mundurze generalskim. Miniatura z obu stron zaszklona, od spodu papierowa wkładka z datami życia księcia: „1763-1813”, pisanymi atramentem anilinowym. Złoto, miniatura malowana na kości. Układ kamieni wobramieniu, licząc od góry w prawo: szafir, opal, granat, uwarowit, masa perłowa, zielonkawy agat, turmalin.
Wym. broszki 27×20 mm, miniatura 15×8 mm.
Wyrób polski lub francuski. Ok. 1863.
MHW 19901. Zakup w Desie, 1978.
Broszka wykonana prawdopodobnie z okazji obchodów rocznicowych, w stulecie urodzin i pięćdziesiątą rocznicę śmierci, które przypadały właśnie w 1863 r. Stąd zapewne na odwrocie miniatury włożona kartka z datami życia. Broszka, wykonana na indywidualne zamówienie, nie należy do seryjnej biżuterii rocznicowej.

20. Szpilka do krawata z miniaturą księcia Józefa Poniatowskiego w popiersiu, z odkrytą głową, w mundurze generalskim, z orderem Virtuti Militari i Legii Honorowej. Miniatura w prostokątnej, żłobkowanej ramce, umieszczona na złotej plakietce, u góry i na dole trójdzielnie wyciętej, wokół obramienia perełkowy otok. U góry mitra książęca pokryta czerwoną emalią.
Złoto, miniatura malowana na masie perłowej, dł. szpilki 77 mm, miniatura 13×10 mm, ramka 28×19 mm.
Wyrób polski lub francuski. I połowa XIX w.
MHW 16803. Zakup 1970.
Bibl.: Zbiory Polskiego Muzeum w Rapperswilu, poz. 578c.

[/su_column] [su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]

21. Szklanica z wizerunkiem księcia Józefa Poniatowskiego na galopującym koniu. Po bokach wierszowany napis: „Po całej prawie ziemi, pod obcemi znaki, dla swego tylko kraju, walczył żołnierz taki”.
Szkło szlifowane matowo i rżnięte, wys. 11,5 cm, 0 8,7 cm. Wyrób śląski lub czeski. Ok. 1820.
MHW 19302. Zakup 1976.

22. Filiżanka z wizerunkiem księcia Józefa Poniatowskiego, cylindryczna, lekko rozchylona przy wylewie, wokół podstawy i krawędzi wylewu złocony otok. Wizerunek księcia na białym tle, malowany sepią. Postać w popiersiu, z odkrytą głową, w mundurze generalskim i burce, luźno zarzuconej na ramiona. Na dnie filiżanki napis: „Poniatowsky”. Spodek od filiżanki dość głęboki, ze złoconym otokiem.
Porcelana, filiżanka wys. 7,3 cm, 7,5 cm, spodek 13 cm. Wyrób niemiecki, Berlin. Sygn.: berło w kobalcie. Ok. połowy XIX w.
MHW 16469/a-b. Zakup w Desie, 1969. Bibl.: Dary i nabytki, poz. 162.

23. Filiżanka z wizerunkiem księcia Józefa Poniatowskiego, owoidalna, z esowatym, złoconym uszkiem, dekorowanym u nasady rozetką i muszlą, wokół wylewu i podstawy szeroki, złocony otok. W kolistym złoconym obramieniu wizerunek księcia w mundurze generalskim, z odkrytą głową, malowany sepią. Po bokach, na szafirowym tle, złocony motyw panoplii.
Porcelana, wys. 10 cm, 7,5 cm. Wyrób francuski. 2 ćwierć XIX w. MHW 17685. Zakup w Desie, 1972.

24. Filiżanka z wizerunkiem księcia Józefa Poniatowskiego, owoidalna, z esowatym, złoconym uszkiem, dekorowanym rozetką i maską kobiecą, tło złocone z motywem matowych gałązek i kół, wewnątrz również złocona. Na osi uszka, w kolistym obramieniu, na białym tle wizerunek księcia w mundurze generalskim, z odkrytą głową. Na dole w półkolu napis: „J. Prince Poniatowski”. Spodek od filiżanki, płaski, z szerokim, złoconym kołnierzem, z białą żyłką wokół krawędzi i dna.
Porcelana, portrecik wykonany techniką drukarską, filiżanka wys. 8,5 cm, 8,2 cm, spodek 13,5 cm.
Wyrób francuski, na spodku wyciśnięta litera „N”. Połowa XIXw.
MHW 17517 la-b. Zakup w Desie, 1972.

25. Figurka księcia Józefa Poniatowskiego. Postać stojąca, w zielonym fraku mundurowym, ze złotymi wyłogami, na głowie czako z białym pióropuszem. Lewa ręka wsparta na szabli, prawa na postumencie z przerzuconym płaszczem. Porcelana, wys. 28,5 cm.
Wyrób niemiecki, wytwórnia w Passau. Sygn.: wyciśnięty znak wytwórni – pastorał i nr 4680. 2 połowa XIX w. MHW 1603. Przekazana ze Składnicy Muzealnej w Kozłówce, 1956.
Bibl.: Dary i nabytki, poz. 163.

26. Figurka księcia Józefa Poniatowskiego. Postać stojąca, w mundurze generalskim i płaszczu narzuconym na ramiona, na głowie czako z pióropuszem, obie ręce wsparte na szabli.
Brąz, odlew, wys. 34 cm, podst. 11,5×11,5 cm.
Wyrób polski, fabryka Karola Mintera w Warszawie, według modelu Wojciecha Święckiego. Sygn. na krawędzi podstawy: Modelował W. Święcki / odlew fabryki Mintera.
MHW 19169. Zakup 1975.

27. Zegar kominkowy z popiersiem księcia Józefa Poniatowskiego i stojącym obok posągiem Sławy. Na cokole popiersia napis: „Poniatowsky”. Podstawa zegara w kształcie prostopadłościanu, dekorowana od frontu panopliami i elementami umundurowania księciil oznaczonymi literą „P”. Brąz złocony, odlew. wym. 50x32x13 cm.
Wyrób francuski. Połowa XIX w.
MHW 567. Przekazany z Sekcji Zabezpieczenia Mienia Opuszczonego.  

28. Zegar kominkowy z rzeźbą przedstawiającą księcia Józefa Poniatowskiego na galopującym koniu. Książę w mundurze i czaku z pióropuszem, lewą ręką trzyma uzdę, prawą wskazuje kierunek natarcia. Mechanizm zegarowy wmontowany w drewnianą rzeźbę, wspartą na niskiej prostokątnej podstawie.
Drewno złocone, rzeźbione, mechanizm metalowy, tarcza zegarowa brązowa, złocona, z podziałką godzinową cyframi rzymskimi, wym. 57 x 50 x 17 cm.
Wyrób polski. Ok. połowy XIX w.
MHW 16598. Zakup w Desie, 1969.
Bibl.: Dary i nabytki, poz. 217; Kieniewiczowa, Kat. zegarów, poz. 20.

29. Zegar kominkowy z rzeźbą przedstawiającą księcia Józefa Poniatowskiego na galopującym koniu. Książę, w mundurze i czaku ułańskim, lewą ręką ściska uzdę konia, w prawej wyciągnięta szabla. Rzeźba wsparta na drewnianym cokole, imitującym skałę, w który wmontowano mechanizm zegarowy.
Drewno złocone, rzeźbione, mechanizm metalowy, tarcza zegarowa emaliowana z podziałką godzinową cyframi arabskimi, wym. 49×26,5x5x13 cm.
Wyrób polski. Ok. połowy XIX w.
MHW 15149. Zakup w Desie, 1964.
Bibl.: Dary i nabytki, poz. 218; Kieniewiczowa, Kat. zegarów, poz. 21.

30. Pierścień z nalutowaną, srebrną, kolistą plakietką, na której wyryta data: „1814”. Obrączka szeroka, lekko wypukła, z wyrytym napisem: „Powrót do Oyczyzny”, od wewnątrz napis: „Miłość wierność”.
Metal, srebro, 24 mm.
MHW 188/Ph.

31. Obrączka wypukła, lekko ścięta w miejscu nalutowania owalnie wydłużonej plakietki z wyrytą datą: „d.11 /Sierpn./ 1814”, wokół napis: „Powrót do Oyczyzny”. Metal, srebro, 25 mm.
MHW 187/Ph.
Poz. 30 i 31 to dwie odmiany pierścieni wykonanych dla upamiętnienia powrotu do kraju oddziałów polskich po upadku Napoleona. Data 11 sierpnia 1814 r. oznacza wigilię przekroczenia granicy, 8 września powracające wojska uroczyście witała Warszawa. Pierścienie wykonane z tej okazji występowały w paru odmianach kompozycyjnych, polegających na kształcie plakietek, różnicy metalu czy rozmieszczeniu napisów. Często na wewnętrznym obwodzie obrączki wyryty był monogram właściciela. Bibl.: Jaworski, poz. 40; Bigoszewska, „Kolekcjoner Polski” nr 7 z czerwca 1973.

32. Pierścień żałobny dla upamiętnienia śmierci Aleksandra I w 1825 r. w kształcie sygnetu z owalnym złotym medalionikiem, na którym popiersie cesarza w todze i wieńcu laurowym, na wzór rzymskich bohaterów. Obrączka wypukła, srebrna, pokryta czarną emalią, z napisem: „Tobie chwała nam wieczna strata”, od wewnątrz wyłożona złotem. Srebro, złoto, emalia, 25 mm, medalionik 12×8 mm. Wyrób warszawski, medalier Gotfryd Mejnert.
MHW 195/Ph.
Należy do serii pierścieni wykonanych dla uczczenia cesarza Aleksandra I. Inne odmiany: pierścień złoty, z wizerunkiem w owalnym medalioniku, na obrączce gałązki wawrzynu i napis: „Aleksander I Ces[arz] S[amodzierżca] W[szech] Ros[ji] Król Pol[ski]”, pierścień wykonany dla upamiętnienia pierwszego Sejmu Królestwa, złoty, łączony z zieloną emalią, z wizerunkiem cesarza i napisem: „Pierwszy Sejm. d. 27 marca 1818. Wdzięczni Polacy Wskrzesicielowi Oyczyzny”. Inną odmianą egzemplarzy żałobnych był pierścień złoty, pokryty czarną emalią, z popiersiem cesarza w medalioniku i napisem od wewnątrz: „dnia i roku nieodżałowanej straty”.
Bibl.: Jaworski, s. 45-46, poz. 44; Hutten-Czapski, t II, poz. 3605, 3606; Kat. wystawy powstania listopadowego, Warszawa, poz. 1493; Kat. zbiorów E. Neprosa, s. 45.

[/su_column][/su_row]

33. Laurka pamiątkowa dla Ksawerego Druckiego-Lubeckiego (1778-1846), w latach 1821-1830 ministra Skarbu Królestwa Polskiego. Laurka z kremowego atłasu, obszyta biało-czerwoną wstążką, pośrodku klasycystyczny portyk z mitrą książęcą i inicjałami: „X.X.L” [Xawery Xiążę Lubecki] oraz wierszowana dedykacja:

„Xiąże! co chwile Twoie zasługami liczysz
I oyczystemu dobru chlubnie przewodniczysz,
W ważnych nad szczęściem kraiu troskach zagłębiony,
Spoyrzyi na wzrastaiące trudów Twoich plony,
Godne przemyślnych Anglów kwitną rękodzieła,
J obumarła ufność nowe życie wzięła,
A choć jeszcze rolnika przykre cisną czasy,
Już wierzyciel z dłużnikiem nie idzie w zapasy,
Wzaiemne zaufanie, bezpieczeństwo, praca,
Cząstkowemi ofiary wielki ciężar spłaca.
Xiąże! za Twym rozkazem do pracy wezwani,
Odgłos powszechnych wielbień przynosiemy w dani,
A gdy dziś możem nasze życzenia wynurzyć,
To, co Ci wszyscy życzą, pozwól nam powtórzyć:
abyś w kraiu pomyślność stokrotnie pomnożył
I owocu Twych trudów w setne lata dożył”.

Tkanina atłasowa, tekst drukowany, wym. 49×35 cm. Wyrób polski, Warszawa. Sygn.: Drukarnia Banku Polskiego. 1828.
MHW 2672. Zakup 1962.
Laurka wykonana prawdopodobnie z okazji 50-lecia urodzin, które obchodzono w 1828 r. Postawa polityczna i działalność gospodarcza Lubeckiego już wówczas budziły wiele kontrowersji. Laurka jest jednak pamiątką historyczną epoki, oddaje nastroje pewnych odłamów społeczeństwa, które w swoich politycznych koncepcjach nie było jednolite.

Fragment książki Grażyny Kieniewiczowej
„Pamiątki powstań narodowych”